Voor en na de Slag bij Noordhorn en Noordelijk Archeologisch Depot in Nuis

De door Dorpsbelangen Noordhorn en Niezijl alsmede de Molencommissie van molen de Fortuna georganiseerde culturele avond in de Dörpsstee ging dit keer om aanloop tot en gevolgen van de in 1581 geleverde veldslag van Noordhorn. Dhr. J. van den Broek, voormalig stadsarchivaris van Groningen kreeg als eerste het woord. Hij belichtte een groot aantal aspecten van de 80-jarige oorlog van de huidige ‘Nederlanden’ met de Habsburgse vorst Philips II.  Die periode in de geschiedenis wordt nu ook wel “de opstand” genoemd. De heer Van den Broek maakte de vergelijking met tegenwoordige bevrijdingsoorlogen, maar ook met de strijd tussen David en Goliath en die van de Galliërs (Asterix en Obelix) tegen de Romeinen. Deze strijd ging deels om de macht en de economische en handelsbelangen van de Vorst, de adel en de Bisdommen, maar in onze omgeving ook om die van de Ommelanden tegen de Stad Groningen. Wat betreft de plek van de slag legde hij uit dat de ligging van Noordhorn op een door de ijstijden gevormde zandrug voor de gevechtstroepen een goede ondergrond betekenden. De ruiters en kanonnen konden hierdoor zonder in het veen te zakken worden verplaatst. De Spaanse veldheer Verdugo verdedigde hier de toegang tot de stad Groningen vanuit Friesland, dat in handen was van de staatse troepen onder leiding van onder andere de Schotse krijgsheer Norrits. Daarna werd aandacht besteed aan de pogingen die Stadhouder Graaf Willem Lodewijk (een neef van Prins Maurits) heeft gedaan om de stad Groningen weer in Republikeinse handen te krijgen. Dit resulteerde in de zogenaamde Schansenkrijg, waardoor uiteindelijk Groningen van zijn aan- en afvoerwegen werd afgesneden. De stad capituleerde in 1594, de Reductie van Groningen.

Tijdens de genoemde Slag zijn er mogelijk vele gesneuvelden en objecten in het slagveld achtergebleven. Daarvan is helaas niet veel terug te vinden. Dhr. E.Taayke, beheerder van het Noordelijk Archeologisch Depot te Nuis, vertelde dat daar vondsten van de drie Noordelijk provincies worden bewaard, gedocumenteerd en voor studie beschikbaar zijn. Ook kunnen voorwerpen in bruikleen gegeven worden, bijvoorbeeld voor tentoonstellingen. Dit betreft een grote verscheidenheid aan opgegraven objecten vanaf de ijstijden tot heden: van vuurstenen en benen werktuigen tot kogels, veel scherven van aardewerk en dergelijke. Een echte bijzonderheid is een vrijwel compleet menselijk skelet. Hij liet onder ander de lange rijen kasten met zulke voorwerpen zien. Geïnteresseerden kunnen na afspraak het depot ook zelf bezoeken; binnenkort in een heuse publieksruimte. (www.nadnuis.nl) Al met al voor de vele aanwezigen een bijzonder leerzame avond over een stuk historische geschiedenis over de eigen omgeving. 

Tekst: Drewe Schouten, vrijwillig molenaar, en Gerda Jaarsma, molengids Fortuna Noordhorn